Straffe vrouwen hebben ook een geschiedenis: kom je luisteren?

 

Als we het hebben over geschiedenis, over grootse daden en indrukwekkende gebeurtenissen, dan hebben we het toch vaak over mannen. Die lieten nu eenmaal meer sporen na. Dat geldt ook voor de geschiedenis van de abdij van Vlierbeek, waarvan we anno 2025 de 900ste verjaardag vieren. Maar er moeten toch ook vrouwen zijn geweest die hun stempel drukten op deze plek. Wie waren zij? En hoe geven we een stem aan hun ervaringen?

Speuren naar verhalen 

Een groepje vrouwen uit Vlierbeek ging aan de slag. Zij doken de archieven in, lazen stapels vergeelde publicaties na. Zo vonden ze onverwachte verhalen over heel wat straffe vrouwen uit Vlierbeek. Ikzelf kwam er wat later bij, toen duidelijk werd dat al deze ontdekkingen in een vertelvoorstelling moesten landen. Op zondag 28 september is de eerste editie, we vertellen ook op 12 oktober, 16 november en op 19 november. Verspreid over de site hoor je verhalen over bijvoorbeeld een verzetsheldin, een poëtisch talent, een erg doortastende kloosterzuster, cafébazin Berta  en nog andere inwoonsters van deze plek. Meer info en inschrijvingen vind je hier, maar je kan kan ook gewoon langskomen hoor!

Wat ik ga vertellen

Ikzelf vertel een pakkend verhaal over een vrouw die naar Vlierbeek op bedevaart kwam. In de jaren vijftig werd hier immers Leonardus vereerd, de patroonheilige van de zwangere vrouwen en de zwakke kinderen. (Ik schreef daarover al eens een artikel in Tijd-Schrift, dat je hier kan vinden)

Wat mij raakt aan dit verhaal is de moed van de wanhoop. Hoe je, na al enkele kinderen verloren te hebben, toch hoopt op nieuw leven. Op een hulplijntje van boven, of gewoon op "derde keer goede keer". Ik vertel over de twijfels, het verdriet en de hoop van deze vrouw, en ik leg natuurlijk uit waarom Leonardus zo efficiënt zou zijn als het aankomt op voorspoedige geboortes.

Met dank aan Isabella 

Dat Vlierbeek een reliek van Leonardus heeft, hebben we eveneens te danken aan aan vrouw. Haar verhaal vertel ik uiteindelijk niet, maar omdat ik het al eens had uitgeschreven voor een kinderrondleiding deel ik het hier voor wie meer wil weten. De tekst is gemaakt voor 8-jarigen, dat zeg ik er maar even bij, voor het geval je je anders zou gaan ergeren!

Laat ik je even voorstellen aan Isabella. Zoals je kunt zien was ze heel erg rijk. Ze was namelijk een Spaanse prinses. Toen ze trouwde met haar man Albrecht gaf haar vader de twee een heel koninkrijk cadeau en zo werd ze “landvoogdes over de Zuidelijke Nederlanden”, een soort koningin. Dat lijkt ontzettend leuk, maar in haar geval was het wel een grote uitdaging, want het land was zo goed als helemaal kapot na een oorlog. Isabella vroeg zich dus af: hoe zorg ik ervoor dat het land weer veilig wordt? Hoe kunnen we alle rommel opruimen en weer opnieuw beginnen? Hoe maak ik de mensen gelukkig?

Nu was Isabella niet alleen heel erg rijk, ze was ook een grote fan van heiligen. Ze was ervan overtuigd dat heiligen als Leonardus de mensen geluk konden brengen. Als je bijvoorbeeld ziek was en je wilde genezen, of je had een hele grote wens, dan konden heiligen je helpen, als echte superhelden dus.

Nu wist ze ook wel dat die heiligen je niet zomaar te hulp snellen. Het kostte wel een beetje inspanning om de superkracht van een heilige te verdienen. Een goede manier om te laten zien dat je echt wel moeite wilde doen, was om een daguitstap te maken naar de plaats waar een stukje van een heilige bewaard werd. Als je daar dan, na urenlang stappen en zingen, om hulp zou vragen, had je veel kans dat de heilige ook jou zou helpen.

En zo kwam Isabella op een idee: ze besloot om verschillende bedevaartplaatsen te gaan steunen. Verschillende magische plekken waar je heel dichtbij een heilige kon komen. En waar ze zeker hulp zouden krijgen. Zo zouden heel veel mensen geluk kunnen vinden!

Niet zo heel ver van Leuven was er ook zo’n plek waar mensen naartoe trokken om te bidden: Zoutleeuw. En de heilige die de mensen daar al honderden jaren vereerden kennen we, want dat was Leonardus. Maar een beeld is één ding, in een stukje van de heilige zelf zit natuurlijk nog veel meer superkracht. Isabella gaf een van haar edellieden dan ook de opdracht om de schedel van Leonardus op te sporen en naar Zoutleeuw te brengen. En die edelman kennen was Luis de Velasces. Hij was een raadgever van Albrecht en zijn kinderen waren pages aan het hof van Isabella, Luis was dus echt een vriend des huizes!

Luis vond een stukje van Leonardus en moest ervoor zorgen dat dat in Zoutleeuw terecht kwam. Dat bleek nog niet zo simpel en hij had daar wat hulp bij nodig. De abt van Vlierbeek was zo’n beetje de baas over de kerk in Zoutleeuw; hij mocht namelijk beslissen wie er pastoor werd. En hij kende ook nog eens alle belangrijke mensen in de streek. Kortom: een goede keuze om hem in te schakelen!

Abt Lemmens was enthousiast, want hij was ook ene grote fan van heiligen. Hij zorgde ervoor dat het stukje bot van Leonardus werd onderzocht en dat het echt werd verklaard. Bovendien organiseerde hij een schitterend feest om het stukje Leonardus in Zoutleeuw te installeren. Hij enige wat hij ervoor terugvroeg was een klein stukje van de schedel voor zijn eigen abdij. Want zo’n beetje superkracht zou de abdij zeker geluk brengen, en dat was wel nodig om de ravage te herstellen!

Lammens brak dus een stukje van de schedel af  voor Vlierbeek, en zo belandde dus een flintertje van Leonardus hoofd hier in de abdij van Vlierbeek, waar je het vandaag nog kan komen bekijken.

(Afbeelding van Isabella komt uit het rijksmuseum)