Magische ringen gespot in Londen (en Amsterdam)

Enkele weken geleden was ik in London om de kerstlichtjes te zien, en om de dochter te ontmoeten die dit jaar in de UK studeert. Het was heerlijk! De eerste dag regende het en dat was voor mij ideale aanleiding om er toch een museumbezoekje tussen te proppen. Het werd mijn favoriete Victoria and Albert museum, waar we al snel op de afdeling juwelen terecht kwamen.

Tot mijn grote verbazing waren er daar ook middeleeuwse magische ringen uitgestald. Het ging daarbij niet om ringen à la Tolkien met mythische proporties, maar om gebruiksvoorwerpen die de drager ervan moesten beschermen tegen allerhande onheil. Dat gebeurde bijvoorbeeld door een bijzondere steen in zo'n ring te monteren:

• Een gefossiliseerde wolfstand zou bijvoorbeeld beschermen tegen kiespijn 
• Een paddensteen (waarvan men dacht dat die in de kop van een pad groeide) zou nierkwalen verzachten. Bovendien zou de steen als een soort alarmbel fungeren in geval van gif, want dan werd de steen gloeiend heet of verkleurde, daarover liepen de meningen uiteen. Daarnaast kon de steen wonden genezen en een zwangere vrouw beschermen tegen de kwade krachten van feeën. Zo zou de ring voorkomen dat feeën het kind zouden ontvoeren en inruilen voor een wisselkind. Geweldig toch? 

Maar meer nog dan door die stenen was ik gefascineerd door ringen met een inscriptie: een magische tekst als een soort spiekbriefje dat je altijd bij de hand hebt. Even een paar voorbeelden om dit te illustreren:

• En afbeelding van de heilige Christoffel of Barbara om een plotse dood te voorkomen: wie hen had gezien, zou die dag niet sterven.
• IASPAR + MELCHIOR + BALTH: de namen van de drie koningen om epilepsie of een onverwachte dood tegen te gaan.
• Buro + berto + beriara als een spreuk tegen kiespijn
• Ananizapta, als een spreuk om epileptische aanvallen te voorkomen:  of ook tegen een plotse dood 
• Consumatum est: al bescherming in geval van storm op zee 
• - ABIZ + SAN + HCBERBN – bescherming tegen de pest 

Heel wat ringen combineerden stenen en spreuken en waren zo multi-inzetbaar. 

Ik vond ontroerend om al die ringen te zien, die mensen welbewust gekocht hebben en op hun lichaam hebben gedragen in de hoop dat ze bescherming zouden bieden. Ik hoop voor hen dat het heeft geholpen!

Dit is mijn foto van de ringen in London

De ring bovenaan dit blogbericht komt uit de collectie van het Rijksmuseum: Vingerring van goud, bestaande uit drie evenwijdige banden met opschriften. De middelste is opengewerkt en heeft tussen gestileerde dieren: "ic bin diin" (tweemaal). Op de buitenbanden is respectievelijk gegraveerd: "ave maria gracia plena" en "caspar, melsior, baltasar". 

verder lezen:

• een Zweeds artikel over middeleeuwse magische ringen.